روش های مطالعه و خلاصه برداری برای آزمون دکتری (سراسری ، آزاد ، وزارت بهداشت)
روش های مطالعه و خلاصه برداری ، بیشتر شما آزمون مرحله یک را با موفقیت گذرانده‌اید و به‌حتم سال آینده دانشجوی دکتری دانشگاه‌های ایران خواهید بود، لذا سنجش امیرکبیر به عنوان یک هدیه روش مطالعه و خلاصه برداری را به عنوان یک ابزار قوی و نیرومند افراد موفق در عرصه تحصیل و علم به شما تقدیم می‌کنیم تا یادگاری باشد که بتوانید به نحو احسن از زمان و پتانسیل خود استفاده کنید. البته همه شما با این روشها آشنا هستید. فقط جهت یادآوری!
۱- خواندن بدون نوشتن: این یک روش نادرست مطالعه است. مطالعه، فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند. باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلندبلند ادا و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در اوقات مقتضی، خصوصاً قبل از امتحان، بتوان از روی نوشته‌ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجدداً یادآورری کرد.
۲- خط کشیدن زیر نکات مهم: این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر باشد، ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد به‌جای آنکه تمرکز و توجه بر یادگیری و درک مطالب داشته باشند، ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم می‌شود. حداقل، روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملاً درک کرده، سپس زیر نکات مهم خط کشید. نه آنکه در کتاب به‌دنبال نکات مهم بگردیم تا زیر آنها را خط بکشیم.
۳- حاشیه‌نویسی: این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است، ولی باز هم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست. ولی می‌تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند، مورد استفاده قرار گیرد.
۴- خلاصه‌نویسی: در این روش شما مطالب را می‌خوانید و آنچه را که درک کرده‌اید به صورت خلاصه در دفتری یادداشت می‌کنید که این روش برای مطالعه مناسب و از روشهای قبلی بهتر است؛ چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می‌کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.
۵- کلیدبرداری: کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. در این روش شما بعد از درک مطالب، به‌صورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می‌کنید و در واقع کلمه‌ی کلیدی کوتاه‌ترین، راحت‌ترین، بهترین و پرمعناترین کلمه‌ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می‌شود.
۶- خلاقیت و طرح شبکه‌ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری – خصوصاً فراگیری مطالب درسی- است. در این روش شما مطالب را می‌خوانید، بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و به‌صورت کلیدی یادداشت می‌کنید و سپس کلمات کلیدی را روی طرح شبکه‌ای مغز می‌نویسید (درواقع نوشته‌های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می‌کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می‌کنید) تا در دفعات بعد به جای دوباره‌خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه‌ای مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه‌ای مغز، آنها را خیلی سریع مرور کنید. این روش، درصد موفقیت مطالعه بخصوص مطالعات تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش می‌دهد و خواندن را بسیار آسان می‌کند و بازده مطالعه را افزایش می‌دهد.
*** در پایان باز هم متذکر می شویم که حتماً به یکی از روشهای بالا، خلاصه نویسی کنید. این خلاصه‌ها تا مدتهای مدید و در آزمون‌های بعدی حتماً به دردتان خواهد خورد.
توصیه‌های سنجش امیرکبیر پیرامون انتخاب رشته آزمون دکتری
شما تنها پنجاه فرصت برای آزمون سرنوشت خود دارید سعی کنید با انتخاب رشته‌ای درست و دقیق سرنوشت خود را هرچه زیباتر رقم بزنید.
۱- جوگیر نشوید. این توصیه به ویژه برای داوطلبانی است که رتبه‌هایی عالی کسب کرده‌اند. با داشتن رتبه یک رقمی قبولی شما در دانشگاهی مانند شریف یا امیرکبیر تضمین نمی‌شود. پس سعی کنید فارغ از رتبه خود دست به انتخاب بزنید. چونکه می‌دانید میزان تأثیر نمره مصاحبه ۵۰ درصد و میزان تأثیر نمره امتحان کتبی نیز ۵۰ درصد است.
۲- قدر دانشگاه محل تحصیل خود را بدانید. همواره دانشگاهی که دوره کارشناسی یا کارشناسی‌ارشد خود را در آنها گذرانیده‌اید در نظر داشته باشید. آشنا بودن با اساتید، قطعاً تأثیر مثبتی در ارزیابی درست شما دارد. سعی کنید برای این دانشگاه‌ها اولویت بالایی قایل شوید.
۳- اصل را بر گرایش خود قرار دهید. انتخاب رشته‌ها به سبک کارشناسی‌ارشد که معمولاً اولویت با دانشگاه‌هاست در دکتری منطقی نیست. یادتان باشد از این به بعد بر مبنای گرایش انتخابی با شما برخورد خواهد شد. در جلسه مصاحبه، اساتید برداشت خوبی از داوطلبانی که می‌خواهند تغییر رشته یا گرایش بدهند ندارند، مگر اینکه دلایل منطقی و پشتوانه علمی لازم وجود داشته باشد. (مخصوصاً برای گروه انسانی مثل مدیریت و… مثلاً اگر گرایش‌های شما در لیسانس و فوق لیسانس بازرگانی است در دکتری نیز آن را انتخاب کنید.)
۴- به تأثیر نمره آزمون کتبی توجه کنید. دقت داشته باشید که قرار است شما قبول شوید! وقتی به عنوان آخرین فرد مجاز به انتخاب رشته مثلاً به دانشگاه تهران معرفی شوید قطعاً راه سختی برای قبولی در پیش دارید. دفترچه شماره ۲ را به دقت بخوانید لذا دانشگاه‌های با رتبه پایین را مد نظر قرار دهید.
۵- ظرفیت‌های دکتری را هدر ندهید. رشته محل‌هایی را که در صورت معرفی به مصاحبه قطعاً به آنها مراجعه نخواهید کرد را انتخاب نکنید. بهانه ”میخواستم بدانم کجاها امکان قبولی داشتم” را فراموش کنید. پاسخ اینگونه سوالها را می‌توانید از مجموعه سنجش تکمیلی امیرکبیر بپرسید. با این ظرفیت محدود اجازه دهید افراد شایسته به مصاحبه معرفی شوند و از آن مهمتر افراد شایسته قبول شوند.
۶- اگر سهمیه آزاد هستید مواظب انتخاب‌های پژوهش محور باشید. متأسفانه دانشگاه‌های پذیرنده کدرشته‌های پژوهش محور شرایط سختی برای پذیرش دانشجو دارند و خواهان قبول هزینه کلی تحصیل داوطلب از سوی یکی از سازمانها و موسسات کشور هستند. البته معمولاً پژوهشکده‌ها این حالت را ندارند. اگر با توجه به رتبه‌تان حق انتخاب دارید حتماً قبلاً از شرایط مطلع شوید.
۷- اگر سهمیه مربی هستید قدر انتخاب‌های پژوهش محور دانشگاه‌ها را بدانید. معمولاً سهمیه‌های آزاد اینگونه انتخاب‌ها را انجام نمی‌دهند. با توجه به اینکه هزینه تحصیل شما از سوی موسسه شما پرداخت می‌شود قدر این عرصه بی‌رقیب را بدانید. از انتخاب کدهای پژوهشکده‌ها خودداری کنید. آنها معمولاً به دنبال نیروی تمام وقت هستند.
۸- قبل از انتخاب رشته حتماً اصلاحیات دفترچه را بخوانید. اصلاحیات دفترچه روی سایت سازمان سنجش کشور قرار داده می‌شود. حتی اگر برای اطمینان در روزهای اولیه انتخاب رشته دکتری کردید در روزهای پایانی باز هم این بخش را ببینید. بعید نیست رشته محل‌های جدیدی اضافه شده باشد. فراموش نکنید تنها یک بار حق ویرایش دارید.
توجه: نکات بالا و سایر نکاتی که در آینده ذکر خواهد شد برای قبول شدن است. اصل علاقه را هیچ‌گاه فراموش نکنید. قرار است یک عمر با رشته و دانشگاه‌تان زندگی کنید!
برگرفته از کتاب تکنیک های انتخاب رشته دکتری و مصاحبه دکتری به روش سنجش امیرکبیر
